Een dinosaurus-aanval?

Een andere benadering van paleontologisch onderzoek zou je de "dinosaurus-blitz" kunnen noemen.
De term is ontleend aan biologen die "bio-blitzes" organiseren. Tijdens een bio-blitz komen vrijwilligers bijeen om in een bepaalde periode zoveel mogelijk biologische monsters te verzamelen uit een specifiek leefgebied. Zo kunnen deelnemers aan een bio-blitz bijvoorbeeld in het weekend monsters verzamelen van alle amfibieën en reptielen die in een bergdal voorkomen.
Bij een 'dino-blitz' is het de bedoeling om zoveel mogelijk fossielen van één enkele dinosaurussoort te verzamelen uit een specifieke fossielenlaag of uit een specifieke periode. Door een grote hoeveelheid fossielen van één soort te verzamelen, kunnen paleontologen anatomische veranderingen bestuderen die zich gedurende het leven van de soort hebben voorgedaan.

De resultaten van een dinosaurusjacht, die in de zomer van 2010 werden aangekondigd, brachten de wereld van dinosaurusjagers in beroering. Ze ontketenden ook een debat dat tot op de dag van vandaag voortduurt.
Al meer dan honderd jaar tekenen paleontologen twee aparte takken in de stamboom van de dinosaurussen: één voor Triceratops en één voor Torosaurus. Hoewel er verschillen zijn tussen de twee, delen ze veel overeenkomsten. Beide waren planteneters. Beide leefden in het Laat-Krijt. Beide hadden benige kraagachtige structuren, als schilden, achter op hun hoofd.
De onderzoekers vroegen zich af wat een dinosaurus-aanval zou kunnen onthullen over zulke vergelijkbare wezens.

Gedurende een periode van tien jaar werd in het fossielrijke gebied van Montana, bekend als de Hell Creek Formation, gezocht naar botten van Triceratops en Torosaurus.
Veertig procent van de fossielen was afkomstig van Triceratops. Sommige schedels waren zo groot als American footballs. Andere waren zo groot als kleine auto's. En ze stierven allemaal in verschillende levensfasen.
Wat de overblijfselen van de Torosaurus betreft, vielen twee feiten op: ten eerste waren fossielen van de Torosaurus schaars, en ten tweede werden er geen schedels van onvolgroeide of juveniele Torosaurussen gevonden. Elke Torosaurus-schedel was een grote schedel van een volwassen exemplaar. Hoe kon dat? Terwijl de paleontologen zich over deze vraag bogen en de ene mogelijkheid na de andere uitsloten, kwamen ze tot één onontkoombare conclusie. De Torosaurus was geen aparte dinosaurussoort. De dinosaurus die lange tijd Torosaurus werd genoemd, was de laatste volwassen vorm van de Triceratops.

Het bewijs werd gevonden in de schedels. Eerst analyseerden de onderzoekers de macroscopische anatomie van de schedels. Ze maten zorgvuldig de lengte, breedte en dikte van elke schedel. Vervolgens onderzochten ze microscopische details zoals de samenstelling van de oppervlaktestructuur en kleine veranderingen in de nekschilden. Uit hun onderzoek bleek dat de Torosaurus-schedels "sterk verbouwd" waren. Met andere woorden, de schedels en benige nekschilden van de Torosaurus hadden in de loop van het leven van de dieren ingrijpende veranderingen ondergaan. En dat bewijs van verbouwing was aanzienlijk sterker dan het bewijs in zelfs de grootste Triceratops-schedel, waarvan sommige ook tekenen van verandering vertoonden.
In een bredere context wijzen de bevindingen van de dinosaurus-blitz er sterk op dat veel dinosauriërs die als afzonderlijke soorten zijn geïdentificeerd, in werkelijkheid slechts één soort zouden kunnen zijn.
Als verder onderzoek de conclusie bevestigt dat Torosaurus een volwassen Triceratops was, betekent dit dat de dinosaurussen van het Laat-Krijt waarschijnlijk niet zo divers waren als veel paleontologen denken. Minder soorten dinosaurussen zou betekenen dat ze zich minder goed konden aanpassen aan veranderingen in het milieu en/of dat hun populatie al aan het afnemen was. Hoe dan ook, de kans dat dinosaurussen uit het Laat-Krijt zouden uitsterven na een plotselinge catastrofale gebeurtenis die de weersystemen en het milieu op aarde veranderde, was groter dan bij een meer diverse groep.

——— Van Dan Risch